گاهی اوقات در بازار شرایطی بوجود می‌آید که منجر به قفل شدن یک دارایی در صف خرید یا صف فروش می‌شود. این مشکل معمولا در بازارهایی که دارای حد نوسان بوده و عمق کمی دارند بوجود می‌آید. مثلا بازار آتی و سهام را در نظر بگیرید. در بازار آتی حد نوسان معاملات سکه ۵% مثبت یا منفی می‌باشد. به عبارتی قیمت یک قرارداد آتی سکه نمی‌تواند در طی یک روز بیش از ۵% مثبت یا ۵% منفی شود. یا قراردادهای آتی زعفران که حد نوسان مثبت یا منفی ۳% دارند. در بازار سهام نیز حد نوسان ۵% وجود دارد. اما بازارهای مالی را در نظر بگیرید. هیچگونه محدودیت نوسانی وجود ندارد و قیمت آزاد است تا هر جایی که توان داشت پیشروی کند. همچنین میزان نقدینگی در این بازار به حدی بالاست که اصطلاحی مثل قفل شدن بازار بی معنا خواهد بود.
بنابراین اگر تمایل برای خرید یا فروش یک دارایی (قراردادهای آتی یا سهام) بیشتر از حد نوسان مجاز باشد با پدیده‌ای به نام “صف خرید” یا “صف فروش” مواجه خواهیم شد.
اما گاهی اوقات این صف‌های خرید و فروش برای مدت زمان طولانی ادامه می‌یابند و یا شرایط به گونه‌ای می‌شود که حجم معاملات به شدت کاهش می‌یابد. در این وضعیت با “گره معاملاتی” روبرو خواهیم بود.
اما بورس کالا که متولی بازار آتیست گره معاملاتی را به چه صورتی تعریف می‌کند:
“بر اساس ماده ۵۲ دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی در شرکت بورس کالای ایران یکی از شرایط اضطراری که در بازار معاملات آتی ممکن است رخ دهد وضعیت گره معاملاتی می باشد. در ادامه به چگونگی ایجاد گره معاملاتی در بازار آتی سکه پرداخته می شود.
در صورت وقوع همزمان هر دو شرط زیر در معاملات قراردادهای آتی گره معاملاتی ایجاد می شود:
الف- وجود صف سفارش خرید یا فروش در تمامی نمادهای معاملاتی، به ترتیبی که در هر نماد معاملاتی صف سفارش (خرید یا فروش) به میزان حداقل ۱۰۰ قرارداد وجود داشته باشد.
ب- در صورتی که طی یک ساعت متوالی از جلسه معاملاتی به طور میانگین کمتر از ۱۰ قرارداد به ازای هر نماد معاملاتی، معامله شود.”
حالا برای رفع این گره معاملاتی چه راه حل‌هایی وجود دارد؟
- تغییر ساعت شروع و خاتمه جلسه معاملاتی تا رفع شرایط اضطراری
- ممانعت از اخذ موقعیت تعهدی فزاینده در یک جهت یا هر دو جهت
- الزام به رعایت اولویت ثبت سفارش برای مشتریان دارای اخطاریه افزایش وجه تضمین
- امکان ورود موقعیت‌های باز آن دسته از مشتریانی که اخطاریه افزایش وجه تضمین دریافت نکرده‌اند به بازار جبرانی با درخواست ایشان
- تعیین سقف برای تغییرات قیمت در بازار جبرانی
- اعمال محدودیت برداشت وجوه مازاد حساب تضمین مربوط به مشتریان توسط ایشان
- جابجایی حدود نوسان قیمت قراردادهای آتی سکه حداکثر به میزان دامنه نوسان روزانه قیمت طی یک یا چند نوبت
- الزام به کاهش درصدی از موقعیت‌های باز مشتریانی که موقعیت‌های تعهدی باز ایشان در سود است طی جلسه معاملات
- الزام به کاهش سقف موقعیت‌های تعهدی باز مشتریان طی جلسه معاملات
- الزام به بستن کلیه موقعیت‌های تعهدی باز بازار بر اساس آخرین قیمت تسویه
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.